Sinds 1995 maak ik gebruik van verschillende Adobe software. En ik was altijd een groot fan en Photoshoppen zit standaard in mijn beeldmakers vocabulaire. Maar sinds een paar jaar ervaar ik steeds meer problemen. Niet zozeer alleen met de software, maar vooral met het bedrijf en hoe dit zij met haar klanten omgaat. En ik ben niet de enige. Het internet staat vol van verhalen over Adobe. Daar ga ik in deze blog eens dieper op in. Niet om Adobe de grond in te stampen, maar om een punt te maken als een creative in deze niche.
Inhoud
Bronvermelding: ik heb getracht zoveel mogelijk bronnen te linken in dit bericht. Mochten er onjuistheden zijn, of verouderde informatie. Mail me dan!
Adobe kennen we allemaal
Van Acrobat Reader tot Photoshop. Van Premiere Pro tot Flash en tot Animate. Vele creatieve software is onderdeel van Adobe. Vandaag de dag kent adobe ruim 20 softwarepakketten, ruim 20.000 fonts, een AI tool (firefly) en vele andere producten die zij in de markt hebben. Het meest bekende programma is natuurlijk Photoshop. Een flag ship programma.
Maar we maken ook allemaal wel eens een PDF in adobe. Vele maken een plaatje in adobe illustrator, of simpele bewerkingen in adobe lightroom. Een video bewerk je in adobe premiere pro. En ga zo maar door. En dat allemaal met één adobe account.
Photoshop & me
Photoshop zag het licht ergens in 1990. Ongeveer 4 tot 5 jaar later maakte ik mijn eerste bewerkingen in dit programma. Revolutionair in die tijd. Ik zat in een band en we gingen optreden. Om publiek te trekken maakte we in Photoshop een flyer. Nu lach je erom, maar toen was het hi-end en daardoor stond de zaal volledig vol en hadden we de avond van ons leven.
Enfin, Photoshop was niet goedkoop. Maar na aanschaf was je eigenaar van het product. Je kon ermee doen wat je wilde. Net zoals elk ander product wat je koopt en wellicht later weer doorverkoopt via Marktplaats. Maar dat veranderde in 2013. Adobe veranderde van koers.
Creative Cloud
In 2003 bundelde het bedrijf alle programma’s samen tot Adobe Creative Suite. Een voorloper bleek al heel snel. Want vanaf 2013 veranderde dat en kon je alle programma’s (of tegenwoordig noem je dat apps) niet aankopen, maar via abonnementsvorm verkrijgen. Creative Cloud. Dat was een grote verandering van business model. In plaats van klanten die je product kochten, had je nu klanten die een abonnement afnamen. Maar het product bleef van Adobe.
Adobe wilde hiermee hun markt(aandeel) uitbreiden. De programma’s waren duur in aanschaf, en dat betekende dat daardoor niet elke potentiële klant een aanschaf kon doen. Bovendien was er een probleem met piraterij. De programma’s werden veelal al gekopieerd en illegaal verspreid.
Het gevolg van de introductie van Creative Cloud was dat er veel meer mensen toegang konden krijgen tot deze creatieve programma’s. Met een betaalbare prijs tussen de 12 en 90 euro krijg je toegang tot verschillende programma’s en alle updates daartussen. Daarmee was Adobe één van de eerste bedrijven in de markt die Software as Service als business model ging gebruiken.
De keerzijde
Een tipping point, zoals ze in het Engels zeggen. Deze abonnementsvorm bleek bij Adobe ook een donkere keerzijde te hebben.
Opzeggen? Probeer het maar eens!
Je kon de programma’s niet meer aanschaffen, waarna je eigenaar was van je aankoop (en diens updates). Nee, in plaats daarvan moest je een abonnement aanschaffen om het programma te gebruiken en diens updates. En van je abonnement afkomen, blijkt thans een nogal ingewikkeld en kostbaar gegeven.
Ik ondervond dit onlangs zelf. Om meerdere redenen, niet nader genoemd of gespecificeerd, wilde ik een abonnement van Adobe opzeggen. En dat kost me dan 60 extra euro’s, omdat ik niet maandelijks op kon zeggen. Een opzegboete noemen ze dat. Bovendien kan ik de software niet eens “uninstall”-en, zonder hiermee akkoord te gaan. Een opzegprocedure gaat bovendien gemoeid met onnodig moeilijke navigatie en processen, wat sterk de indruk wekt dat Adobe het nagenoeg onmogelijk probeert te maken om klanten te verliezen.
Hoe bedoel je, de klant is koning? De klant is in dit geval een gevangene van een beleid. Een beleid van een bedrijf dat zich monopolist, of onaangetast lijkt te voelen.
Dit jaar heeft de FTC een rechtszaak gestart tegen Adobe om deze opzegdwangbuis.
“Adobe trapped customers into year-long subscriptions through hidden early termination fees and numerous cancellation hurdles,” said Samuel Levine, Director of the FTC’s Bureau of Consumer Protection.
Concurrentie?
Dreamweaver, Flash en Macromedia en vele andere apps van Adobe, waren vroeger helemaal niet van Adobe. Het waren programma’s van concurrentie en die werden simpelweg opgekocht. Acquisitie heet dat met een mooi woord. En wat er meestal gebeurde, was dat ze de ontwikkeling van die programma’s na aankoop niet meer voortzette. Zo was enige concurrentie uitgeschakeld. Dit had ook effect op innovatie in de markt.
AI en Adobe
Met de introductie van Firefly ging Adobe een nieuwe weg in op het gebied van artificial intelligence. En hoewel die weg al door vele andere (denk aan Midjourney, ChatGPT etc) werd bewandeld, had Adobe het voordeel dat zij zoveel creatievelingen als klant aan bord hebben. Dan komen we op het onderdeel data.
Data
Data. Dat is waar AI op draait. En data heeft Adobe uitzonderlijk veel. Echt heel veel. Van gebruikers, van stockfotografen, maar ook vanuit de apps, waarin veel wordt opgeslagen. En die data, die moét je delen…
En daarmee gaat het bedrijf over de grens van privacy en (auteurs)rechten heen. In het kort: de Creative Cloud Terms of Service. Hiermee moet je akkoord gaan om gebruik te kunnen maken van elke software die eronder valt. In deze Terms of Service staat o.a. in dat je akkoord bent de volgende voorwaarde: “We may access your content through both manual and automated methods, such as for content review.” Voor velen is dit een groot privacy issue. Zo kan Adobe bij alle content die ik maak. Dat is zeer onwenselijk. Wat het dubieuze is aan deze methode, is dat je geen optie had om hier niet mee akkoord te gaan en het abonnement op te zeggen.
Adobe heeft een verklaring uitgebracht na grote ophef hierover, maar hierin werd niet bevestigd dat zij de content niet gebruiken om AI modellen te trainen. Er zijn daarna wat tekstwijzigingen geweest, maar de zweem van onbetrouwbaarheid op dit onderwerp blijft hangen.
Resumé:
- Om top van de markt te blijven, acquireren ze de concurrentie en stoppen met ontwikkeling van diens producten. Niet zozeer verboden en ook niet onbekend in de wereld van consolidatie, maar of het ethisch verantwoord is? Bovendien kan dit tot innovatiestagnatie leiden. Adobe is al een aantal keer in de geschiedenis voor het hof gekomen voor potentiële monopoly posities.
- Je hebt geen eigenaarschap meer van het product dat je kocht. Je moét een abonnement aanschaffen, maar het product blijft van Adobe. Een abonnement kost uiteindelijk (veel) meer dan een aanschaf. Maar ze kunnen zomaar de prijs verhogen. Onwenselijk dus.
- Je moet akkoord gaan met dubieuze leveringsvoorwaarden / gebruikersvoorwaarden, waarin je al je rechten over je eigen content af staat aan Adobe. En daarmee wekt dit de suggestie dat zij hiermee AI modellen trainen.
- Opzeggen is zeer moeilijk gemaakt en kost een gebruiker extra geld.
Is dit het einde?
Normaal gesproken heb je als bedrijf concurrentie, wat je dwingt betere producten en service te verlenen dan je concurrentie. Dat is gezonde marktwerking. Maar Adobe is al jaren marktleider met weinig tot geen échte concurrentie. Een monopoly positie dus. En dan komt hebberigheid om de hoek kijken. En de klant is de betalende dupe.
Aan het merk Adobe kleven inmiddels heel wat vervelende associaties, zoals hebberigheid, criminaliteit en oplichterij. Klanten hekelen het bedrijf, maar zijn er ongewenst aan verbonden door een bijna onmogelijke en kostbare opzegprocedure. De vele rechtzaken doen inmiddels ook geen goed aan het imago.
Vele miljoenen gebruikers verlaten Adobe en stappen daarom over (of overwegen over te stappen) naar andere producten, zoals Davinci Resolve, Final Cut Pro en Affinity. Aanbieders van producten die steeds vaker van de grond komen, omdat de markt veranderd. Mijn voorspelling is dat deze trend zich door zal zetten. Want, als de producten van Adobe nu echt nog zo goed waren als waarmee ze ooit zo populair zijn geworden, dan had het wellicht nog anders gelopen. Maar de stabiliteit van de programma’s is steeds onbetrouwbaarder, weet ik helaas uit eigen ervaring.
En nu? Mijn persoonlijke mening?
Ik had met name Photoshop altijd erg hoog zitten. Maar sinds een paar jaar ben ik daar behoorlijk van terug gekomen. En nu ben ik op het punt beland dat ik mezelf niet kan verenigen met een bedrijf dat zijn klanten zo behandeld. Wil ik hier mijn bedrijf nog mee associëren? Nee. Niet zo.
En of ik overstap naar een ander programma? Zie het zo. Ik heb een lange geschiedenis met Photoshop. Mijn beste beelden maakte ik in dit programma. Dus ja, er zit zeker een emotionele verbondenheid. Maar net als in elke relatie, is die verbondenheid alleen duurzaam als die van beide kanten komt. En dat is nu niet zo. En het lijkt ook niet op korte termijn te verbeteren…
Ik ben slechts alleen verbonden met Photoshop en Lightroom aan Adobe. Voor video gebruik al geruime tijd Davinci Resolve, met veel genoegen. Lightroom gebruik ik zelden. Voor Photoshop zoek ik nu een goed alternatief, waarmee ik de komende jaren mee vooruit kan. Tenzij Adobe zich aantoonbaar gaat gedragen en de klant weer als koning gaat zien en daar ook naar handelt.
